Umowa darowizny jest jednym z najczęściej stosowanych instrumentów prawnych w Polsce, umożliwiającym przekazanie majątku bez konieczności świadczenia wzajemnego. W niniejszym artykule omówimy, jak sporządzić umowę darowizny, przedstawimy wzór takiej umowy oraz szczegółowo przeanalizujemy jej kluczowe elementy.

Podstawy prawne umowy darowizny

Umowa darowizny jest regulowana przez Kodeks cywilny, a dokładniej przez artykuły 888-902. Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Warto zaznaczyć, że umowa darowizny może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych, jak i nieruchomości, a także praw majątkowych.

Ważnym aspektem umowy darowizny jest jej forma. Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, jeżeli przedmiotem darowizny jest nieruchomość. W przypadku darowizny rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, umowa może być zawarta w formie pisemnej, jednakże dla celów dowodowych zaleca się sporządzenie jej w formie pisemnej z podpisami obu stron.

Elementy umowy darowizny

Umowa darowizny powinna zawierać kilka kluczowych elementów, które zapewnią jej ważność i skuteczność. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• Strony umowy: W umowie darowizny muszą być jasno określone strony, czyli darczyńca i obdarowany. Należy podać ich pełne dane osobowe, takie jak imię, nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL.
• Przedmiot darowizny: W umowie należy dokładnie opisać przedmiot darowizny. W przypadku rzeczy ruchomych, należy podać ich szczegółowy opis, a w przypadku nieruchomości – numer księgi wieczystej oraz dokładny adres.
• Oświadczenie darczyńcy: Darczyńca musi jednoznacznie oświadczyć, że zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania określonego majątku na rzecz obdarowanego.
• Oświadczenie obdarowanego: Obdarowany powinien wyrazić zgodę na przyjęcie darowizny. Warto zaznaczyć, że obdarowany może odmówić przyjęcia darowizny, co skutkuje nieważnością umowy.
• Forma umowy: Jak już wspomniano, forma umowy zależy od przedmiotu darowizny. W przypadku nieruchomości, konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego.
• Data i miejsce zawarcia umowy: Umowa powinna zawierać datę i miejsce jej zawarcia, co jest istotne dla celów dowodowych.

Poniżej przedstawiamy wzór umowy darowizny, który może posłużyć jako punkt wyjścia do sporządzenia własnej umowy:

Wzór umowy darowizny:

UMOWA DAROWIZNY

zawarta w dniu [data] w [miejsce] pomiędzy:

[Imię i nazwisko darczyńcy], zamieszkałym w [adres], legitymującym się dowodem osobistym nr [numer dowodu], PESEL [numer PESEL], zwanym dalej „Darczyńcą”,

a

[Imię i nazwisko obdarowanego], zamieszkałym w [adres], legitymującym się dowodem osobistym nr [numer dowodu], PESEL [numer PESEL], zwanym dalej „Obdarowanym”.

§ 1

Darczyńca oświadcza, że daruje Obdarowanemu [opis przedmiotu darowizny], a Obdarowany oświadcza, że darowiznę tę przyjmuje.

§ 2

Przedmiot darowizny zostanie przekazany Obdarowanemu w dniu [data przekazania].

§ 3

Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

Darczyńca: [podpis]

Obdarowany: [podpis]

Skutki prawne i podatkowe umowy darowizny

Umowa darowizny niesie za sobą określone skutki prawne i podatkowe, które warto znać przed jej zawarciem. Przede wszystkim, darowizna jest czynnością prawną, która może być odwołana w określonych przypadkach, takich jak rażąca niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy. Zgodnie z art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego, darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Pod względem podatkowym, darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku zależy od wartości darowizny oraz stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, istnieją trzy grupy podatkowe:

• Grupa I: Małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha.
• Grupa II: Zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
• Grupa III: Inne osoby.

Warto zaznaczyć, że darowizny między najbliższymi członkami rodziny (grupa I) są zwolnione z podatku, pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej dokonania. W przypadku darowizn przekraczających kwotę wolną od podatku, obdarowany jest zobowiązany do złożenia deklaracji podatkowej i opłacenia należnego podatku.

Podsumowując, sporządzenie umowy darowizny wymaga staranności i znajomości przepisów prawa. Ważne jest, aby umowa zawierała wszystkie niezbędne elementy oraz była sporządzona w odpowiedniej formie. Przed jej zawarciem warto również zasięgnąć porady prawnika, aby uniknąć ewentualnych problemów prawnych i podatkowych.