Umowa darowizny jest jednym z popularnych sposobów przekazywania majątku w Polsce. Warto jednak pamiętać, że zawarcie takiej umowy wiąże się z pewnymi kosztami, które mogą różnić się w zależności od wielu czynników. W niniejszym artykule omówimy szczegółowo, jakie koszty mogą pojawić się w związku z umową darowizny, jakie są obowiązki podatkowe oraz jakie opłaty notarialne mogą być wymagane.

Podatek od darowizny

Jednym z głównych kosztów związanych z umową darowizny jest podatek od darowizny. W Polsce obowiązek podatkowy w tym zakresie reguluje ustawa o podatku od spadków i darowizn. Wysokość podatku zależy od wartości darowizny oraz od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym.

Podatek od darowizny jest naliczany według trzech grup podatkowych:

• Grupa I: obejmuje najbliższą rodzinę, czyli małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, pasierbów, ojczyma, macochę oraz teściów. W tej grupie obowiązują najniższe stawki podatkowe, a także istnieje możliwość skorzystania z wysokich kwot wolnych od podatku.
• Grupa II: obejmuje dalszą rodzinę, czyli zstępnych rodzeństwa (siostrzeńcy, bratankowie), rodzeństwo rodziców (wujowie, ciotki), zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa oraz małżonków rodzeństwa małżonków. Stawki podatkowe są wyższe niż w grupie I, a kwoty wolne od podatku są niższe.
• Grupa III: obejmuje wszystkie pozostałe osoby, w tym osoby niespokrewnione. W tej grupie obowiązują najwyższe stawki podatkowe, a kwoty wolne od podatku są najniższe.

Kwoty wolne od podatku dla poszczególnych grup podatkowych wynoszą:

• Grupa I: 9 637 zł
• Grupa II: 7 276 zł
• Grupa III: 4 902 zł

Jeżeli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, obdarowany jest zobowiązany do złożenia deklaracji podatkowej (formularz SD-3) oraz uiszczenia należnego podatku. Warto zaznaczyć, że w przypadku darowizn między najbliższymi członkami rodziny (grupa I) istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku, pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania.

Opłaty notarialne

Drugim istotnym kosztem związanym z umową darowizny są opłaty notarialne. W Polsce umowa darowizny nieruchomości musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, co wiąże się z koniecznością uiszczenia taksy notarialnej. Wysokość taksy notarialnej jest regulowana przez rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości i zależy od wartości darowizny.

Stawki taksy notarialnej dla umów darowizny nieruchomości wynoszą:

• do 3 000 zł – 100 zł
• powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł
• powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł
• powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł
• powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł
• powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł
• powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł

Do powyższych stawek należy doliczyć podatek VAT w wysokości 23%. Warto również pamiętać, że notariusz może pobrać dodatkowe opłaty za sporządzenie wypisów aktu notarialnego oraz za inne czynności związane z umową darowizny.

Inne koszty związane z umową darowizny

Oprócz podatku od darowizny i opłat notarialnych, mogą pojawić się również inne koszty związane z umową darowizny. Do najważniejszych z nich należą:

• Opłaty sądowe: W przypadku darowizny nieruchomości konieczne jest dokonanie wpisu do księgi wieczystej, co wiąże się z opłatą sądową. Opłata za wpis prawa własności wynosi 200 zł.
• Opłaty za wycenę nieruchomości: W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy wartość darowizny jest wysoka, może być konieczne sporządzenie wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego. Koszt takiej wyceny zależy od rodzaju i wartości nieruchomości oraz od cennika rzeczoznawcy.
• Koszty związane z przeniesieniem własności ruchomości: W przypadku darowizny ruchomości, takich jak samochód, mogą pojawić się dodatkowe koszty związane z przerejestrowaniem pojazdu, ubezpieczeniem oraz innymi formalnościami.

Warto również pamiętać, że w przypadku darowizny przedsiębiorstwa mogą pojawić się dodatkowe koszty związane z przeniesieniem praw i obowiązków wynikających z umów zawartych przez przedsiębiorstwo, a także z koniecznością aktualizacji wpisów w rejestrach publicznych, takich jak Krajowy Rejestr Sądowy czy Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej.

Podsumowując, umowa darowizny wiąże się z różnymi kosztami, które mogą znacząco wpłynąć na jej opłacalność. Przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy darowizny warto dokładnie przeanalizować wszystkie potencjalne koszty oraz skonsultować się z prawnikiem lub doradcą podatkowym, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.